Ở thực vật Phòng_vệ_hóa_học

Hoa và lá của cây lá ngón

Để chống lại và xua đuổi các loài ăn cây cỏ, các loài thực vật đã tiến hóa cơ chế phòng vệ bằng hóa học, trong đó chúng tự tiết ra các chất hóa học, chất độc trong lá, cành của chúng. Những ví dụ có thể kể đến như lá ngón là loài cây có chứa độc tố mạnh, ộc tính của lá ngón là do các ancaloit chứa trong toàn bộ cây, trật tự độc giảm từ rễ, lá, hoa, quả và thân cây. Tới 17 đơn phân ancaloit đã được chiết ra từ lá ngón như koumin, gelsenicin, gelsamydin I, gelsemoxonin[10], 19α-hydroxygelsamydin[11], trong đó hàm lượng koumin là cao nhất còn độc tính của gelsenicin tính theo LD50 trên chuột là cao nhất.

Ngoài ra, người Cơ Tu gọi một loài cây là Pachac thường mọc gần suối, cây Pachac thân cây nó thẳng, vỏ cây dày, dễ bóc vỏ, người ta sẽ dùng rựa bắt đầu cứa xung quanh gốc cây một vòng, sau đó tiếp tục lên phía trên, dùng đầu rựa rạch một lối từ trên xuống dưới và bóc vỏ Pachac và giã ra bỏ vào dòng suối thì nước chảy đến đâu thì sau chừng 3-5 phút cá chao lượn lên mặt nước, thậm chí ếch, nhái, cua cũng ngoi lên bờ vì vỏ Pachac giã nhỏ rất cay, nước chảy đến đâu cá sẽ nổi lên đến đó, nếu giã đậm đặc, cá bị nổ con mắt[12]

Người ta còn biết đến quả thàn mát màu xanh nâu hình dạng hệt thanh đao, khi tách ra mỗi quả chỉ có một hạt to tròn như nút áo bông, giữa có hình thâm bán nguyệt, hột thàn mát càng to, càng già thì càng độc vì trong bản thân chúng có chứa độc dược hóa học cao[13], khi dùng chày sắt giã nát đem lên thượng nguồn suối, eo, lạch đổ ra hồ, trên mặt nước nổi lớp bọt trắng xóa như xà phòng, càng vò kỹ càng nhiều bọt, bọt theo con nước trôi xuôi hạ nguồn, đến đâu , tôm, cua, ếch chết nổi lên đến đó. Sau 15-20 phút, chủ nhân phải có mặt nơi hạ nguồn (cách 1–2 km) để cầm vợt vớt những con cá chết. Cũng tùy mức đánh nặng, nhẹ thì cá to chết tại chỗ hay say lừ đừ, chết muộn[13].

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Phòng_vệ_hóa_học http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleUR... http://vnexpress.net/tin-tuc/khoa-hoc/chuyen-la/ta... http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ol0344725 //dx.doi.org/0.1021%2Fol0344725 //dx.doi.org/10.1016%2F0031-9422(96)00280-4 http://afamily.vn/chuyen-la/nhung-con-vat-be-nho-v... http://baodatviet.vn/doi-song/suc-khoe/cach-chua-v... http://baogialai.com.vn/channel/10046/201410/10-co... http://eva.vn/tin-tuc/xu-ly-vet-thuong-do-kien-ba-... http://infonet.vn/10-sat-thu-mui-hoi-noi-tieng-nha...